De geschiedenis van het Nationaal Scouting Museum 1953-2018

Hieronder volgt de historie van het museum. De eerste 60 jaar is eerder al geschreven door Jan van der Steen, de laatste vijf jaar door Ruud Egberts.

 

1953 - 1973: de eerste 20 jaren.

 

Het Padvindersmuseum in het Nationaal Hoofdkwartier van De Nederlandse Padvinders aan de Zeestraat in Den Haag moet een van de eerste in zijn soort geweest zijn. Wie weet wel 's werelds allereerste. Scouting was nog jong en dan denk je niet aan geschiedschrijving. Bovendien was iedereen net bekomen van de 2e wereldoorlog, waarin de club verboden was geweest. Het was dus een opvallend idee van Arnold Beekes, districtscommissaris van Rijnland, om zoiets bijzonders op poten te zetten. Beekes was een scouting-veteraan met een welgevulde palmares. Hij had de Jamborees van 1920, 1937, 1947 en 1951 meegemaakt en was eigenaar/samensteller van een groot formaat plakboek boordevol scouting memorabilia uit alle windstreken. Bij het 40-jarig bestaan van Scouting in 1950 had hij in Leiden een padvinders-tentoonstelling georganiseerd, die veel aandacht trok. En in december 1951 ontvouwde hij in leidersblad Weest Paraat zijn museumplan, aangevuld met een oproep om materialen af te staan.

Eigenlijk was het de bedoeling om het museum, gevestigd in een ongeveer 6 bij 6 meter grote kamer, op 22 februari 1953 te openen. Dat was de verjaardag van Baden-Powell, de legendarische oprichter en Chief Scout, aan wie de eerste expositie extra aandacht zou besteden. Maar in die maand had elke scout wel iets anders aan zijn hoofd. Ieders hulp was nodig na de watersnoodramp. 'Mouwen omhoog, ons land moet droog!!!'  Vandaar het uitstel tot 21 maart.

Bij de opening waren vele old-hands aanwezig. Zij hadden lang bewaarde objecten beschikbaar gesteld. Maar ook anderen toonden hun belangstelling, zoals de hoofdcommissaris van de Katholieke Verkenners en de hoofdcommissaresse van het Padvindstersgilde. Plus vanzelfsprekend de pers met blocnotes en camera's.

In 1954 werd een expositie ingericht met padvinders-postzegels, bijeengebracht door luchtverkenners-skipper Wim Six. Wim was een van de eerste verzamelaars op dat terrein. In dezelfde periode kreeg dit speciale verzamelgebied internationaal aandacht en werden o.a. in Engeland, de Verenigde Staten en de Benelux Scouts-filatelistenclubs opgericht. Het verzamelen van scouting objecten als insignes, uniformen, boeken, bladen en andere documentatie was in die tijd een weinig beoefende hobby. In Engeland was de Badgersclub, gestart in 1955, een van de vroegste organisaties. In Nederland moest je scouts-verzamelaars met een lantarentje zoeken.

Een museum oprichten is één ding, het gaande houden en aandacht trekken is een tweede. Na enkele jaren bleek dat de belangstelling hoofdzakelijk bestond uit buitenlanders die het hoofdkwartier bezochten.

De twee assistentes van internationaal secretaris Jan van der Graaf hielden vanuit de serre een oogje in het zeil, maar hielpen ook actief mee bij allerlei museumtaken.Toen in 1960 een jubileumtentoonstelling werd ingericht in het museum plus de aangrenzende vergaderzaal, kregen de dames door de hoofdcommissaris het dankbaarheidsinsigne uitgereikt.

Daarna trad een mindere fase in, door de ziekte en het overlijden (in 1962) van Arnold Beekes. Hij werd met padvinderseer begraven. Het museum raakte enigszins in verval. De afdeling voorlichting van de NPV gebruikte de ruimte graag voor bijzondere ontvangsten en persmeetings. Rond 1970 is de hele expositie nog eens bijgewerkt, afgestoft en heringericht met wat modernere aandachtstrekkers. Er was meer aandacht voor de toekomst. Er hing een fusie in de lucht met de 3 andere verenigingen.

1973 - 1993: de dans met de dozen.

Toen in januari 1973 de fusie er door was, zette Scouting Nederland vaart achter de veranderingen. Het gebouw aan de Zeestraat moest worden leeggeruimd, net als de andere 3 hoofdkwartieren. In Amersfoort werd een voorlopig Landelijk Bureau in gebruik genomen. Het zat mudjevol functionarissen en ruimte voor een museum was er niet. Trouwens, belangstelling voor de historie was sowieso geen item. We rusten niet uit, want we willen vooruit, naar de toekomst die ons behoort. Gelukkig bleek fusie-secretaris Jan van der Graaf een reddende engel. Terwijl iedereen rond rende liet hij de hele museumcollectie inpakken en verhuizen naar Ommen, waar op de Padvindersboerderij een hoek werd vrijgemaakt op een van de zolders. Als er af en toe een vraag kwam betreffende de geschiedenis (variërend van schrijvers van afstudeerscripties tot samenstellers van nostalgie boeken) reisde Jan naar Ommen en zocht met hulp van zijn echtgenote het benodigde uit de verhuisdozen. In februari 1976 besloot het landelijk bestuur van Scouting Nederland tot oprichting van een Scouting Museum en historisch Scouting archief. Dat resulteerde in de oprichting van een werkgroep in april 1979. Vanzelfsprekend waren alle 4 de vroegere verenigingen vertegenwoordigd

 Koetshuis Buitenzorg Baarn

Na lang zoeken naar een geschikte locatie bleek toch Buitenzorg Baarn de meest ideale plek. Het koetshuis moest wel worden verbouwd en om dat te kunnen financieren werd gebruik gemaakt van de actie 'Jongeren bouwen voor jongeren'.

De werkgroep werd in 1987 deels vernieuwd. Het gebouw moest leeg dus de dozen werden andermaal verhuisd, ditmaal naar Soest. Vrijwilligers gingen de inhoud daar sorteren. Het bleek dat de collectie verre van compleet en presentabel was. Ook daar werd in voorzien. Een rondreis met een fraaie diaserie die de droom zichtbaar maakte, leverde support, centen en spullen op. In 1989 kon de aannemer starten met de verbouwing. We zullen diverse verrassingen, zoals bijkomende kosten en knagende kevers, hier niet memoreren. Maar het duurde allemaal langer dan voorzien en gewenst.

Eind 1992 kon toch met de inrichting worden begonnen. Met de beheerders van Buitenzorg werd een goed werkbare mix verzonnen. Op de begane grond verrezen halverwege 1993 een informatiebalie voor de kampeerders en een kleine Scoutshop. Boven vorderde de inrichting. Op zaterdag 6 november 1993 volgde dan eindelijk de feestelijke opening door de commissaris van de provincie Utrecht, jhr. Beelaerts van Blokland, die ook lid was ven de Raad der vereniging. Een prachtig besluit van 20 moeizame jaren.

1993 – 2013: de 20 mooiste jaren.

De oorspronkelijke collectie betrof alleen de N.P.V. Die moest vanzelfsprekend worden uitgebreid met herinneringen aan de andere 3 verenigingen: de meisjes van het Padvindstersgilde en de leden van de Rooms Katholieke Verkenners en Gidsen. Ook de band met de wereldbeweging diende zichtbaar te zijn en de link met de huidige, jonge en moderne vereniging Scouting Nederland overduidelijk. Daarnaast was gezocht naar voorwerpen die herinnerden aan heel vroeg of wat later aangesloten organisaties zoals NPB, NPO, PVN, Leger des Heils, Driehoeksmeisjes en noem maar op. Denk daarnaast aan speciale speltakken als zeeverkenners, waterpadvindsters, luchtverkenners. Vanaf het begin was het al dringen in het oude koetshuis om van alles iets te kunnen tonen.

Wie het museum rondwandelde volgde een logische route. Altijd van links naar rechts langs het ontstaan van de beweging, de komst naar Nederland, de ontwikkeling hier, de internationale contacten en het eindresultaat: de grote, gemengde vereniging van nu. In het begin was de kijkdoos een vondst: zie jezelf in een uniform uit 1911, en de telefoon waar Baden-Powell zelf je vertelde hoe het begon. Populair was ook de mogelijkheid om 360 graden rond te kijken op de Wereld Jamboree van 1937. Bij de renovatie van 2003 werden die aandachttrekkers vervangen door computers die volautomatisch beelden vertonen van vroeger en nu, van ver af en dichtbij.

De etalagepoppen zijn in aantal uitgebreid en dragen regelmatig andere uniformen. Op de internationale afdeling is de verzameling insignes van Wereld Jamborees intussen compleet en up to date en wordt de vitrine met vertalingen van Scouting for Boys vaak ververst met nieuwe aanwinsten. Scouting Nederland bestaat inmiddels 45 jaar. Dat is intussen al bijna net zo lang als de hele padvinderij bestond toen het museum in de Zeestraat opende. Ook die eigentijdse afdeling moest dus al diverse malen worden voorzien van nieuwe uniformen, insignes en documentatie.

Alles is 20 jaar lang met zorg bijgehouden en dankzij giften en aankopen uitgebreid. Jaarlijks is er een thema-expositie over een onderwerp waar we veel van weten en hebben, maar waarvoor in de vaste opstelling geen of te weinig ruimte is. We beleven veel plezier van de in 1985 opgerichte NVVSO, de Nederlandse Vereniging van Verzamelaars van Scouting Objecten. De leden van deze club zijn regelmatig op bezoek, houden ruildagen en informatiemeetings in het museum en hebben vele vrijwilligers en bestuursleden geleverd. Actieve scouts, die niet alleen ervaring hebben met de jeugd van nu, maar ook gespecialiseerde kennis van de diverse objecten die in onze historische of eigentijdse collectie thuishoren.

Scouting musea zijn vandaag-de-dag geen uitzondering meer. We onderhouden goede contacten met collega-musea in binnen- en buitenland. In al die jaren en met al die mensen hebben we de geschiedenis van onze beweging duidelijker gemaakt. Nog beter dan voorheen beseffen we het bijzondere ervan. We blijven bezig om de waarden van scouting en het plezier ervan door te geven aan komende generaties.

2013 - 2018: tentoonstelling weer bij de tijd en met aanvulling nieuwe vrijwilligers op weg.

De laatste vijf jaar is er vooral veel veranderd in het bestuur van het museum. Jan van der Steen nam afscheid. Paul Heessels nam zijn taak als conservator over naast zijn taak als penningmeester. Ruud Egberts kwam het bestuur versterken en nam de PR taken op zich: vernieuwing website, in gebruik name Facebook en het Bulletin. Gerard Gijsbertsen werd de nieuwe voorzitter.

We hebben vervolgens twee jaar geleden een grote inhaalslag gemaakt. De expositie liep intussen 40 jaar achter en bleef steken bij de vorming van Scouting Nederland in 1973. Door herschikking van de ruimtes en toevoeging van extra vitrines is de ontwikkeling van Scouting, met o.a. het ontstaan van nieuwe speltakken, uniformen en begeleidingsmateriaal, weer geactualiseerd tot het jubileumjaar 2010.



Begin 2017 nam Adri Saltzherr-van den Berg, na vele jaren geweldige inzet, afscheid van het bestuur als secretaris. Haar functie werd overgenomen door Wendy Bakker, zodat het vrouwelijke element in het bestuur aanwezig bleef. Als laatste voegde Derk Tholen zich bij het bestuur met als taak de zorg voor de suppoostendienst.

2019-2024: op naar het 70 jarige jubileum en een mogelijke verplaatsing van het museum naar Zeewolde

Een aantal mensen van het bestuur zijn druk bezig om zoveel mogelijk items die al in het museum zijn, waar mogelijk, te digitaliseren. Het opzoeken van de vele, vele zaken die het museum intussen verzameld heeft wordt zo eenvoudiger. Ook het uitzoeken, rubriceren en digitaliseren van nieuwe spullen die, gelukkig, nog veel worden geschonken aan het museum kosten veel tijd.
De secretarisfunctie wordt van Wendy overgedragen naar Sjoerd Janssen.  Hij vervuld deze functie ongeveer een jaar en momenteel is de functie vacant. Het bestuur is blij dat in 2021 de vacante functie van voorzitter wordt ingevuld door Marcel Baartmans. Marcel is zeker geen onbekende in de scouting verzamelwereld. Na het vervullen van deze functie gedurende ruim een jaar wordt Marcel in november 2022 ernstig ziek en hij overlijdt eind december 2022. Een grote schok voor alle betrokkenen bij het museum! Eind 2023 is het museumbestuur geslonken tot drie personen: Paul Heessels, Derk Tholen en Ruud Egberts. 

In 2023 is het 70 jaar geleden dat het museum is opgericht en bij dit heugelijke feit wordt uitgebreid stil gestaan: de wisseltentoonstelling heeft 70 jaar Scouting Nederland Museum als onderwerp, het museumseizoen wordt feestelijk geopend en er komt een jubileumbadge. 


Met de realisatie van een nieuw Landelijk Service Centrum op Scoutinglandgoed Zeewolde is de optie van het verplaatsen van het Scouting Nederland Museum van Baarn naar Zeewolde realistischer geworden. Een werkgroep is bezig met het onderzoeken van de (on)mogelijkheden en met name de financiële kant van de eventuele verplaatsing.
Maar zekerheid hierover is er nog lang niet! Tot zo lang gaan het bestuur in ieder geval door met de doelstellingen van het museum: het verzamelen, tentoonstellen en uitdragen van die zaken die behoren tot de historie van Scouting (in Nederland).

 

Scouting Nederland Museum

Adres

Scoutingmuseum Baarn
Amsterdamsestraatweg 51
3744 MA Baarn

Openingstijden

Elke zaterdagmiddag vanaf 1 maart tot 1 november van 13.00 tot 15.00 uur.
In de maanden juli en augustus ook elke woensdagmiddag van 13.00-15.00 uur (alleen na reservering, zie hieronder).

IBAN: NL40RABO 0130025410
BIC: RABONL2U

 

Contact met het museum:

Donatie padvinderij/scouting memorabilia

Heeft u nog oude spullen van de padvinderij/scouting en wilt u deze doneren aan het museum ter
uitbreiding van onze collectie neemt u dan even contact op via onze mail
 

Algemene zaken

Voor algemene vragen over het museum kunt u contact opnemen met ons secretariaat via mail:
Secretariaat-museum@scouting.nl of telefonisch: 073-5213172

Bezoekafspraak

Wilt u een bezoekafspraak maken voor een groep met een rondleiding bel dan s.v.p. Derk Tholen 030-6371915



Volg ons ook via Facebook.

Mail ons als u vragen heeft of als u spulletjes heeft die u kwijt wilt. Wij komen ze graag bij u ophalen!