Dat je bij scouting “goed” zit is voor scouts natuurlijk allemaal vanzelfsprekend. Daar kunnen we dan ook geen tentoonstelling van maken. Nee, hier bedoelen we met “gebakken” alles wat er gemaakt is van aardewerk, porselein, keramiek en steenachtige materialen. Keihard dus.

We hebben hierbij gebruik gemaakt van artikelen die we in de loop der jaren bijeen gebracht hebben uit donaties van padvinders, padvindsters en scouts van weleer. Ook recentelijk kregen we nog een mooie aanvulling op ons nog bescheiden bezit van NPV serviesstukken. Het meeste komt uit onze archief aangezien onze permanente tentoonstellingsruimte hiervoor te beperkt is.

Serviezen

We hebben nu dan ook een mooie collectie serviesstukken van NPV, NPG en Gilwell Overasselt. We hebben daarbij borden in diverse afmetingen, kopjes en schotels, kannen, bekers, eierdopjes, kommen, schaaltjes, theepot, melkkannetjes en suikerpotten. Een ruime tafel kan hiermee gedekt worden zoals dat in de jaren ’60 op de diverse buitencentra gebeurde. Bij het NPV servies hebben we ook bijbehorend bestek voorzien van NPV inscripties. Het is geproduceerd bij de Koninklijke Mosa aardewerkfabriek in Maastricht.
Ook in onze vaste tentoonstelling hebben we, in meisjes vitrine (5), het alleroudst bekende servies van het NPG, met oude logo’s met wees bereid met ster en 8 punten. Dit stamt uit de jaren ’20.

    

Reclame

In de beginjaren van scouting liften vele leveranciers mee op de populariteit van de in opkomst komende padvinders. Zo verschenen er vaasjes, bekertjes, kommetjes e.d. voorzien van padvindersafbeeldingen. We zien hier onder andere een eau de cologne flesje van de fabrikant Boldoot uit 1915 met daarop afgebeeld 3 padvinders. Diezelfde afbeelding komen we tegen op ansichtkaarten.

 

Tegels

Vanaf de jaren dertig komen we padvindersemblemen tegen op gebakken tegels. Dit zowel via het reguliere verkoopkanaal “de Scoutshop” van de padvindersverenigingen als particuliere producties. Deze laatste vaak in eenmalige of zeer beperkte oplages.

Onderstaande tegels zijn in de oorlogsperiode gemaakt, zonder herkenbaarheid van fabrikant of maker. Dit omdat de padvinderij, net als de meeste jeugdorganisatie, door de bezetter verboden was. Deze wat grof uitgevoerde, dik en zwaar, tegels hebben een vlakke of groeven aan de achterzijde in zijn er in vele kleurschakeringen.

Na WO II was een van de grotere producenten de Utrechtse Westraven tegelfabriek. Hiervan kennen we een groot aantal padvinders tegels in verschillende formaten. De meeste tegels zijn aan de achterzijde voorzien van het stempel Westraven fabriekslogo met de twee duiven. Enkele hebben een stempel met het logo van de Nederlandse Gidsen beweging.

In 1963 wordt Westraven overgenomen door de aardewerkfabriek de Porceleyne  fles uit Delft.

Van alle toenmalige speltakken zijn tegels van Westraven in een of andere vorm bekend.

Bijzondere tegels waren er ook van de Padvindersboerderij in Ommen en het padvindsters Buitencentrum Buitenzorg in Baarn.

Buitenzorg

Ommen

In de jaren ’70 tot medio jaren ’90 werden ook veel tegels geproduceerd door de Pottenbakkerij “Potters” uit Oisterwijk. Henk Potters  (1924-2003) maakte vele, doorgaans kleurrijke, keramiek tegels en voorwerpen. Ook werden vaak in opdracht tegeltableaus gemaakt voor specifieke evenementen of jubilea. Hiervan zijn er vaak maar één of enkele exemplaren van.

                                                                                                                Producties van Henk Potter

 

Verder zijn er nog vele verschillende tegels zowel in uitvoering als van Fabrikant.

Rookgerei

Hoewel we dat ons tegenwoordig wat minder goed kunnen voorstellen was roken bij een groot deel van de bevolking “gewoon”.
Het is dan ook niet vreemd dat er ook hulpmiddelen verschenen met padvinders- figuren of vormen. Denk hierbij aan tabakspotten, pijpen en asbakjes in vele vormen en afmetingen.

Drinkgerei

Om de inwendige mens te versterken met koude of warme dranken is er een grote verscheidenheid aan bekers, kommetjes, mokken en kopjes in de loop der jaren uitgebracht. Aan de hand van de afbeeldingen loop je zo door een mooi stukje scouting geschiedenis heen.

In deze seizoen expositie is ook een fraaie misbeker te zien van de Nederlandse Gidsen beweging. Een exemplaar vind je ook in onze vaste tentoonstelling in vitrine 7 van KV en NGB.

Wandborden

Naast borden behorend tot eetserviezen zijn er van oudsher ook sierborden gemaakt welke aan de wand, in speciale bordenkasten of gewoon op tafel konden worden geplaatst ter verfraaiing. Sierborden voor scouting werden in Nederland bijvoorbeeld al gemaakt in 1937 ter gelegenheid van de Wereld Jamboree. Deze werden geproduceerd door de NV Petrus Regout & C, met beeldmerk Sphinx (vanaf 1960 N.V. Koninklijke Sphinx) een al uit 1827 aardewerkfabriek uit Maastricht. Deze bekendeborden waren er in diverse kleurtinten. Opvallend hierbij is het gebruik van de tekst “internationale padvindersbijeenkomst” in plaats van Jamboree. Een puur financiële reden lag hier aan ten grondslag. Aan het gebruik van de naam Jamboree waren namelijk royalty’s verbonden en daar had men geen trek in. Dit werd door een aantal commerciële bedrijven op deze wijze ontlopen.
Ook bij de tweede Wereld Jamboree in Nederland werden fraaie wandborden gemaakt.

In de expositie zie je nog een aantal zeer uiteenlopende voorbeelden van sierborden, zowel in formaat, kleurgebruik en productievorm.

Nog meer “gebakken”

Tot slot kun je nog diverse andere vormen van gebakken scouting items ontdekken, diverse beeldjes, een spaarpot, vingerhoedje s etc. Met de bescheiden ruimte hebben we een keuze moeten maken uit het beschikbare materiaal en daarbij tevens gekozen om voornamelijk Nederlands aardewerk te tonen. Veel plezier bij het bekijken!