Een stukje historie
Rond 1700 was op de plek van Buitenzorg een heide- en zandgrondgebied.
In 1696 bouwde Marc de Mamuchet het landhuis Groeneveld. Hij liet het park aanleggen in de Franse landschapsstijl: rechte paden en rijen bomen, een doolhof en lange zichtassen. Zo’n 60 jaar later werd het veranderd in een park in Engelselandschapsstijl: kronkelige paden, vijvers en verspreide boomgroepen.
Villa Buitenzorg ca. 1840
De rijke koopman Joan Huydecoper uit Haarlem trouwt in 1821 met Johanna Louise van Tets en ze gaan wonen op landgoed Groeneveld in Baarn. Met andere groot grond bezitters leggen ze de diverse wegen aan richting Hilversum, Maarssen en Soestdijk. De Amsterdamsestraatweg ligt er al vanaf 1745 en is dus al zo’n 275 jaar oud.
Na het overlijden van Huydecoper in 1836 blijft Douairière van Tets op Groeneveld wonen en geeft omstreeks 1838 opdracht om op een aangrenzend stuk grond een villa te bouwen en de eerste steen wordt gelegd op 26 mei 1840. Wanneer de naam “Buitenzorg” precies in gebruik genomen is weten we niet maar wordt in 1866 voor het eerst op een kaart vermeld.
Het Koetshuis 
In de loop der jaren wordt het pand uitgebreid met twee zijvleugels en een serre en rond 1900 op de zuidvleugel een verdieping en een conciërge woning. In 1875 laat de nieuwe bewoner Frederik van Taack Trakanen het Koetshuis bouwen met het fraaie torentje met klok. Het park om het huis werd waarschijnlijk aangelegd in Engelse landschapsstijl, net als bij Kasteel Groeneveld. Ook op Buitenzorg zie je daarvan verschillende voorbeelden, zoals de imposante bomen achter de grote kampvuurkuil van het huidige scoutingcentrum.
Behalve het grote landhuis werd ook een rentmeesterswoning gebouwd (gele huis ernaast) en een oranjerie (schijnt nu de woning te zijn van de eigenaar van Kwekerij Groeneveld). Ook staat er een boswachterswoning. De oorspronkelijke bediendenwoning is nu het Kabouterhuis van Scouting Nederland.
Op het terrein van Buitenzorg was ook een schooltje. Er loopt nog een prachtig Schoollaantje van Buitenzorg richting Groeneveld (tegenover het Blauwe Vogelhuis ga je het bos in, rechts aanhouden, het pad oversteken en het Schoollaantje begint schuin links). Dit schooltje is in de jaren ’90 afgebroken.
Het Koetshuis
Het gebouw naast de slagboom was vroeger het Koetshuis. Nu zijn hier van Scouting Nederland het kantoor, de ScoutShop en het museum gevestigd. Ook is er in 1954 een beheerderwoning in gemaakt. In het koetshuis is een plaquette van Bogor te zien, meegenomen door het Nederlands Contingent van de Jamboree in 1991. De oude staldeuren zijn verdwenen. Vroeger was er ook een soort bedstee waar de koetsier dichtbij zijn paarden en koetsen kon slapen. De klok in het torentje werkt, maar moet regelmatig opgewonden worden, Het koetshuis is in 2022 volledig gerenoveerd en ook het klokkentorentje is geheel vernieuwd.
Het Kabouterhuis
Achter het koetshuis staat het Kabouterhuis, vroeger dus de bediendenwoning. Leuk detail: op de buitenlantaarn zit een kabouter. Er kunnen tegenwoordig 20 mensen slapen. Een deel van het Kabouterhuis wordt gebruikt door de kampstaf van Buitenzorg.
Het Kabouterhuis
Oude oprijlanen
Ook tref je nog restanten van enkele oprijlanen en wandellanen. Zo is daar een aangelegde dubbele eikenlaan, de Ravensteinselaan. Dit was de vroegere oprijlaan.
Het gebied achter Buitenzorg heet Blauwe Koepel. De Blauwe Koepel was oorspronkelijk de naam van een theehuisje wat behoorde tot het landgoed en dankt zijn naam aan de schildering op het plafond van het huisje, waarop een blauwe lucht was geschilderd. In de jaren ’60 stond het huisje er nog. Maar uiteindelijk was het zo vervallen dat het is gesloopt.
Tot 1941 wonen er diverse families op Buitenzorg totdat het op 17 februari 1941 door de bezetters gevorderd wordt en als kindervakantieoord gebruikt. Na de oorlog is het dan ook enigszins uitgewoond en in 1948 kan het Nederlandse Padvindsters Gilde dat op zoek is naar een eigen hoofdkwartier en kampeerplaats de villa inclusief het koetshuis kopen.
NPG Hoofdkwartier
Na de oorlogsperiode groeit de padvinderij gestaag en de Nederlandsche Padvindsters hebben behoefte aan een eigen nationaal centrum. De tot dan gebruikte terreinen in Eerde/Ommen liggen niet centraal genoeg volgens Veedim (padvindstersnaam van Mw. Van den Bosch-de Jongh, vz bestuur). Het landgoed Buitenzorg staat te koop en ligt uitstekend centraal. Na goed beraad kan de Villa met koetshuis worden aangekocht voor 57.000 gulden met 1,1 ha grond. De benodigde gelden voor de aankoop komen deels uit eigen middelen en een lening.
Opknappen
Architect Fels maakt de verbouwingsplannen. Kamers moeten geschikt gemaakt worden en op de begane grond komen kamers voor bestuur, conferentiezaal, bibliotheek, leidsterskamer, een kantoor, keuken en bijkeuken, poetskamer en toiletruimtes. Slaapkamers op de verdieping en voor personeel en op zolder een slaapzaal.
Om dit te bekostigen worden er “prikkaarten” gemaakt met bedragen erop van klein tot groot. De bedoeling is dat elke padvindster op deze manier geld ophaalt als bijdrage in de verbouwingskosten. In 1949 en 1950 levert dat in totaal ruim 58.000,- op, voldoende om de verbouwingskosten en inrichting te dekken.
Koningin Juliana opent buitencentrum Buitenzorg in Baarn
Op zaterdag 25 juni 1949 opent Koningin Juliana Buitenzorg in de aanwezigheid van ca. 3000 padvindsters en leidsters. Na de formele toespraken mag iedereen een rondje door het huis maken. Jeugdleden, wel schoenen uit!
In de kasten staat het fraaie nieuwe serviesgoed met Logo van het NPG te wachten op de nieuwe gebruikers.
Koningin Juliana (padvindstersnaam MOVAVEDO) opent Buitenzorg
Actief
Vanaf het moment van de opening voorziet het buitencentrum in een behoefte. In 1950 zijn er al ruim 7400 overnachtingen. Weekenden, cursussen en kampen en dagactiviteiten vullen de dagen. Wie in het huis verblijft moet wel een bijdrage leveren, Corvee!. Afwas, beddenopmaken, aardappels schillen etc.
aardappels schillen
Lady Baden Powell
In augustus van 1949 ontvangt men Lady Baden Powell op Buitenzorg. Deze schrijft een mooie boodschap in het gastenboek, in de tentoonstelling te lezen.
Lady Baden Powell bezoekt Buitenzorg in 1949
Voortdurend beheer en onderhoud bos en gebouwen noodzakelijk
Er gebeurt veel in al die jaren daarna.
In 1951 wordt het eerste Blauwe Vogelhuis voor de padvindsters met een beperking gerealiseerd. In 1964 wordt nieuwbouw opgeleverd omdat het oude gebouw niet meer aan de eisen voldoet.
Blauwe Vogelhuis
En nu na 60 jaar heeft ook dat gebouw haar levenseinde bereikt en wordt in 2024 een geheel modern nieuw gebouw gerealiseerd! Ook de andere gebouwen worden in de loop der tijd opgeknapt zoals het huidige Uilennest flink gerenoveerd werd in 2014 en naast scoutingactiviteiten ook nu voorziet in dagopvang.
NPG gaat op in Scouting Nederland
In 1973 gaan de vier padvind(st)ers verenigingen samen en worden Scouting Nederland. Bij een heroverweging van gebruik en kosten van het onroerend goed worden een aantal panden verkocht, waaronder ook de Villa van Buitenzorg. Het Koetshuis en diverse andere gebouwen alsmede een groot perceel grond blijft eigendom van scouting.
Kamperen
Naast de gebouwen is er natuurlijk vanaf het begin volop gekampeerd. Het terrein is een officieel Scouting Labelterrein en sinds 2019 ook aangesloten bij een wereldwijd netwerk van Scoutcentra die het SCENES keurmerk dragen. Het terrein en een aantal kampeerplekken zijn ook aanzienlijk gegroeid en momenteel kan men van maar liefst 18 kleine en grotere mooie plekken gebruikmaken en is een geweldige plek om te spelen en ontdekken in de natuur.
Wil je ze allemaal bekijken bezoek dan de site https://buitenzorg.scouting.nl/nl/terrein-informatie of kom langs! 
Ook zijn er een groot aantal voorzieningen aanwezig zoals een kampvuurplaats, toiletten en douches, maar ook ecotoiletten, pionierhout en kampeermateriaal en zelfs wat koelkasten. Tijdens de zomerperiode is er een groot team van vrijwilligers als kampstaf aanwezig.
Greep uit alle activiteiten
Het is ondoenlijk om alle activiteiten die in al die 75 jaar op Buitenzorg hebben plaatsgevonden te benoemen, we noemen een beperkte reeks door de jaren heen: Leidsterscursussen, padvindstersweekenden, Wereld Conferentie in 1954, Jubeldag NPG 1961, Gilwellcursussen, Jotaweekenden, tijdelijke Vogelopvang, Landelijke Scouting Wedstrijden, Speelgoedactie, Tijdrover, Witan 1975, Global bridge, HIT, winterkamperen ……….
Kantoor, Scoutshop en Museum
Ook in het Koetshuis is het kantoor van de beheerders voor de administratieve zaken en heeft de ScoutShop er een plekje gevonden.
En natuurlijk ons eigen Scouting Nederland Museum! Dat heeft na de fusie (1973) geen plaats meer in Den Haag en na veel wikken en wegen kan in 1993 na een forse verbouwing van het Koetshuis het museum door jonkheer Beelaerts van Blokland geopend.
Jubileum
En dan vieren we dit jaar natuurlijk het 75 jarig jubileum van Scoutcentrum Buitenzorg dat met dank aan de grote inzet van alle beheerders en andere vrijwilligers tot dit fantastische Scout Centrum geworden is.
Kom dus ook naar Buitenzorg en bekijk nog meer in onze tentoonstelling !
Bronnen:
- Archief scouting museum
- Boekje” Bomen over Buitenzorg”
- Diverse website artikelen
- Diverse collecties verzamelaars.